0133 – huis matlung & miltenburg hulshorst

A an de voet van de noordrand van de Veluwe waar de grond nog heel langzaam afloopt richting Zuiderzee en waar sinds eeuwen de landbouwkavels opgespannen zijn tussen de voorheen woeste zand- en heidegrond van de Veluwe en de Zuiderzeestraatweg heeft de familie Matlung Miltenburg een paar van die kavels verworven. De verbinding tussen de straatweg en de zandgrond van de Veluwe is de Zandhuisweg. De as van de Zandhuisweg eindigt in het nieuwe Zandhuis en de weg buigt voor het huis langs naar de nu dichtbegroeide Veluwe. Een wijds uitzicht langs de bosrand is het geschenk van de plek. Alsof je aan zee woont, met een hier en daar bebouwde en begroeide horizon. Op een lichte terp, in het landschap verankerd door een kolossale rode beuk, nestelt het huis zich in een van de langgerekte noord-zuid kavels. Aan de kant van de Zandhuisweg zoekt een lange en lage gevel met een rieten kap aansluiting bij de streekeigen bouwmaterialen, riet, baksteen en hout. De kap golft omhoog om de hoofdentree mogelijk te maken. Aan de kant van het veld, de zee, is het huis afgedekt met een lichthellend dak bekleed met aluminium dat als een zonneklep ver uitsteekt naar het westen. Over de gehele westzijde vormt deze klep een doorgaande en gevarieerde veranda. Daar is ook zichtbaar dat het huis, ingegraven in de terp, twee lagen telt, een opgetilde woonlaag boven de gedeeltelijk ingegraven slaaplaag. De colonnade die aan die kant het ruim overstekende dak draagt is als een streng geordende melodie lijn een contrapunt tegenover de gevarieerde veranda erachter. Horizontaal, verticaal en in de diepte verschuiven de verschillende elementen ten opzichte van elkaar. Het daglicht dat tussen het steile rieten dakvlak en het lichthellende en sterk reflecterende aluminiumdakvlak ver in de woning doordringt, gedeeltelijk zelfs weer uittreedt aan de oostzijde, nuanceert de bewegelijke variatie achter de colonnade. Daglicht doorspoelt ook de lager gelegen slaaplaag door het langgerekte trapgat, dringt op de woonverdieping staccato binnen door een reeks kleine daklichten en heeft een hoofdmoment in de naar binnen gelegen patio op de woonlaag. De driedimensionale gevel wordt een ruimtelijk huis. Van binnenuit kadreert de west-gevel de oneindige ruimte buiten en geeft naast het fenomenale uitzicht ook beschutting en plaatsbepaling. Op de slaapverdieping is door de diepe gevelramen met echte vensterbanken de beschutting van de afzonderlijke vertrekken veel pregnanter. Een gezamenlijke passie van opdrachtgevers en architect, muziek van Bach, Simeon ten Holt, Arvo Pärt en vele anderen brengt samen in een nieuwe architectonische harmonie landschap, omgeving, ruimte, ritme, structuur, materiaal, klank en kleur. Een rijke gelaagdheid die meerdere zintuigen kan prikkelen, probeert, zonder opdringerig om aandacht te vragen, het huis op deze prachtige plek zich thuis te laten voelen. Als het lukt, bij de gratie van daglicht, moet bewoning een feest zijn. ■