9830 – faculteit der rechtsgeleerdheid leiden

Het monumentale Kamerlingh Onnes Laboratorium in de binnenstad van Leiden stamt uit 1856. Van solitaire gebouwen in een park is het complex door verdichting ontwikkeld tot een nieuw stadsblok. Tot voor kort werkten natuurkundigen in dit Laboratorium dat vernoemd is naar de Leidse hoogleraar Heike Kamerlingh Onnes. Hij bereikte als eerste temperaturen tot een duizendste graad boven het absolute nulpunt (-273 C) en ontdekte en passant de supergeleiding. Ook andere grote natuurkundigen als Lorentz, Bohr en Einstein hebben in het laboratorium gewerkt of colleges gegeven als gastdocent. Na een ingrijpende verbouwing zal het Kamerlingh Onnes complex onderdak gaan bieden aan de gehele rechtenfaculteit. Deze faculteit was gaandeweg verspreid geraakt over een groot aantal gebouwen en komt nu weer samen in één gebouw.

De oorspronkelijke bebouwing aan de Steenschuur wordt aan de buitenzijde gerestaureerd en de monumentale voorgevel van architect des Konings (koning Willem III) Henri F.G.N. Camp (1821-1875) zichtbaar gemaakt. Van binnen wordt het gebouw gerenoveerd waarbij waardevolle interieurelementen zoals de imposante collegezaal intact blijven. De al in de vorige eeuw aangebouwd vestibule wordt de nieuwe centrale entree. De bebouwing aan de Nieuwsteeg blijft gehandhaafd. Van de bebouwing aan de Zonneveldstraat worden de gevels opnieuw bekleed. Op het bestaande betonskelet is een vierde verdieping geplaatst. Deze is 3,5 meter van de gevellijn teruggelegd waardoor de bezonning van de Zonneveldstraat verbetert. Aan de kant van de Langebrug is nieuwbouw in drie bouwlagen gerealiseerd. Door deze ingrepen ontstaat een nieuw stadsblok met een grote trapezoïde-vormige ruimte in het hart.

Essentieel en centraal in de Faculteit der Rechtsgeleerdheid bevindt zich de relatief omvangrijke bibliotheek. Opslag en toegankelijkheid van kennis, nieuwsgierigheid, de wil om te leren. De bibliotheek is als het hart van de faculteit op het binnenterrein gesitueerd en bestaat uit één bouwlaag met daarin twee entresols. Daglicht komt rondom de bibliotheek naar binnen als ook via een glazen koker. Hierdoor is overal een rechtstreeks visueel contact mogelijk met het buitenklimaat. Rondom deze bibliotheek zijn de vier bouwdelen (drie bestaand, één nieuw) logistiek gekoppeld. Dit leidt tot een circuit van lesgeven, onderzoek en restauratieve voorziening rond de bibliotheek. Op de begane grond, eerste verdieping en het souterrain bevinden zich vrijwel alle collectieve ruimten. Op de overige lagen bevinden zich meerendeels de niet publieke ruimten.

De college-zalen ten behoeve van hoor- en werkcolleges grenzen aan de bibliotheek en ontvangen boven- en zijlicht door de opaal-glazen-bouwsteen-wanden. Leidend beginsel bij alle architectonische ingrepen is de fundamentele waarde van daglicht geweest.

Er is ontstaan een flexibel, multifunctioneel gebouw dat aanzienlijk kan bijdragen aan de nieuwe identiteit van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bij de gratie van daglicht. ■